Prezydent Andrzej Duda odznaczył pośmiertnie troje polskich żołnierzy z Wadowic. Poznajcie ich biografie

Jan Ziomkowski, pseudonim „Śmiały”, syn Władysława i Zofii z d. Buda, urodził się 13 stycznia 1924 r. w Hrycewiczach w województwie nowogródzkim, zmarł tragicznie 23 kwietnia 1982 r. w Wadowicach.

Był żołnierzem Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, a później Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, oficerem Armii Polskiej w Kraju – ponadregionalnej zbrojnej organizacji niepodległościowej. Z konspiracją niepodległościową związał się w 1941 r., wstępując do tworzonych w Wadowicach struktur Tajnej Organizacji Narodowej (Niepodległościowej), później NOW. Wywieziony na roboty przymusowe na teren Austrii, zbiegł i ukrywał się w Kaczynie koło Wadowic – w miejscu zamieszkania rodziców, a następnie w pobliskiej Ponikwi. Od wiosny 1944 r. był żołnierzem oddziałów partyzanckich AK operujących w Beskidzie Małym (na terenach wcielonych do III Rzeszy) i w Beskidzie Makowskim (na terenach Generalnego Gubernatorstwa), OP „Orzeł Biały” oraz OP „Garbnik” stanowiącego Oddział Rozpoznawczy 21 Dywizji Piechoty AK. Następnie został żołnierzem III batalionu 12 pp AK, dowodzonego przez ppor. Mieczysława Wójcika-Kukiełkę „Mirskiego”. W tym oddziale ukończył kurs podoficerski i awansował do stopnia sierżanta.

W styczniu 1945 r., na rozkaz mjr. Władysława Kęska „Igniewicza”, „Bolesława”, komendanta Okręgu Cieszyńsko-Podhalańskiego NOW, wraz z grupą konspiratorów podjął służbę w PUBP w Wadowicach z zadaniem infiltracji komunistycznej bezpieki i ochrony społeczeństwa przed jej represyjnymi działaniami. Nieprzerwanie związany z konspiracją niepodległościową przekształconą wiosną 1945 r. w NZW, w kwietniu tego roku został zadenuncjowany bezpiece przez jednego z byłych folksdojczów. Aresztowany w maju, zbiegł z więzienia w Wadowicach wraz z innymi żołnierzami Batalionu „Włócznia” Obwodu Wadowice NZW – zatrzymanym razem z nim ojcem, Władysławem Ziomkowskim oraz dwoma konspiratorami pełniącymi funkcje wartowników wadowickiego PUBP.

Po ucieczce z więzienia objął dowództwo oddziału partyzanckiego, który po rozbiciu przez bezpiekę struktur NZW podporządkowany został APwK. Oddział dowodzony przez Jana Ziomkowskiego „Śmiałego” otrzymał nazwę Grupy Operacyjnej „Churagan”, pisanej przez „Ch” dla odróżnienia od Grupy Operacyjnej „Huragan”, dowodzonej przez por. Henryka Dołęgowskiego „Sana”. Grupa wchodziła w skład wadowickiego Batalionu Oddziałów Bojowych APwK.

Mimo rozbicia przez bezpiekę struktur APwK na przełomie lat 1946 i 1947, GO „Churagan” operowała i przetrwała na ziemi wadowickiej aż do tzw. drugiej amnestii, podczas której ppor. Jan Ziomkowski „Śmiały” i podlegli mu żołnierze ujawnili się z działalności konspiracyjnej w PUBP w Żywcu i w PUBP w Wadowicach.

Jan Ziomkowski ujawnił się 18 marca 1947 r. w PUBP w Żywcu jako starszy sierżant, zatajając przed bezpieką nominację oficerską z APwK oraz używany przez siebie pseudonim. Inwigilowany przez bezpiekę, w 1948 r. został zadenuncjowany przez ówczesną żonę, co w konsekwencji doprowadziło do rozpadu jego pierwszego małżeństwa. W 1951 r. PUBP w Wadowicach aresztowało go w ramach operacji o kryptonimie „Akcja K” wymierzonej przeciwko uczestnikom konspiracji niepodległościowej. Po kilkumiesięcznym śledztwie został zwolniony z więzienia bez postawienia zarzutów. Do 1954 r. był prowokowany przez UB do ponownego podjęcia działalności konspiracyjnej. Przetrwał jednak ten czas równocześnie konsekwentnie radząc swoim żołnierzom, aby także oni nie dali się sprowokować.

W kolejnych latach inwigilowany przez SB, nękany zatrzymaniami i tzw. rozmowami ostrzegawczymi, doprowadzony został do rozstroju nerwowego, co bezpieka wykorzystywała do dalszych działań przeciwko niemu. Był ostatnim dowódcą dawnych struktur APwK, który zamieszkiwał na terenie Ziemi Wadowickiej. Jako właściciel zakładu kamieniarskiego wykonał, a w niektórych przypadkach także ufundował wiele tablic, poświęconych ważnym dla Wadowic rocznicom i postaciom, m.in. tablice przypominające stulecie wadowickiego Gimnazjum-Liceum Ogólnokształcącego oraz dedykowane Janowi Pawłowi II.

Na pogorszenie stanu zdrowia Jana Ziomkowskiego wpłynęło wydanie w 1973 r. w prasie codziennej szeregu artykułów, a w rok później propagandowej książki autorstwa długoletniego funkcjonariusza UB i SB Stanisława Wałacha „Świadectwo tamtym dniom…”, w których oszczerczo przedstawione zostało podziemie niepodległościowe na ziemi wadowickiej. Paszkwile te spowodowały negatywne reakcje nie tylko wobec Ziomkowskiego, ale i jego najbliższych, w tym nieletnich dzieci, które były nękane w szkole. Po wprowadzeniu stanu wojennego, prześladowany nadal Jan Ziomkowski, chcąc chronić rodzinę przed kolejnymi represjami, wyszedł na spotkanie śmierci. Ppor. „Śmiały” zginął pod kołami pociągu 23 kwietnia 1982 r.