Prawnik wyjaśnia. Spis powszechny 2021. Czym jest i jakie grożą konsekwencje za brak udziału?

Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań jest to proces planowania, zbierania, łączenia, oceny, rozpowszechniania i analizy danych demograficznych, społecznych, ekonomicznych oraz o zasobach mieszkaniowych dla najniższych poziomów agregacji danych, w oznaczonym czasie, w odniesieniu do osób fizycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jest przeprowadzany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w terminie od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia 30 września 2021 r., według stanu na dzień 31 marca 2021 r., godz. 24.00.

Obowiązkiem spisowym objęte są osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami na terenie Polski, osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania, a także mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.

Trzy metody Narodowego Spisu Powszechnego 2021

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań w 2021 r. będzie realizowany następującymi metodami: obowiązkowo – metodą samospisu internetowego (CAWI), uzupełniająco – metodą wywiadu telefonicznego (CATI) i metodą wywiadu bezpośredniego (CAPI). Co istotne, po raz pierwszy w historii polskiej statystyki publicznej samospis internetowy będzie obowiązkowy. Oczywiście jeśli ktoś (np. ze względu na zaawansowany wiek, stan zdrowia czy niepełnosprawność) nie będzie się w stanie samospisać, pomogą mu w tym rachmistrze – bezpośrednio i telefonicznie.

Sankcje za niewywiązywanie się z obowiązków dotyczących udziału w spisie powszechnym przewidziano w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. Zgodnie z art. 57 i 58 ustawy karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym oraz kto przekazuje dane statystyczne po upływie oznaczonego terminu. Z kolei kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 56 ustawy). Za przypadek mniejszej wagi przepis przewiduje karę grzywny. Wskazywana kara grzywny wynosi do 5 tysięcy złotych.